ဒီေန႔ဟာ ၁၄၇ ႏွစ္ေျမာက္ ကရင္နီအမ်ိဳးသားေန႔ျဖစ္ပါတယ္။
ကရင္နီျပည္မွာ ေနထိုင္ၾကတဲ့ ေဒသခံျပည္သူေတြအတြက္ေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ ကရင္နီအမ်ိဳးသားေန႔ကို စစ္ပြဲေတြၾကားမွာပဲ ႏွစ္ႀကိမ္ဆက္တိုက္ ႀကဳံေနၾကရတာပါ။ကရင္နီျပည္မွာ အာဏာသိမ္းမႈေနာက္ဆက္တြဲျဖစ္စဥ္ ျဖစ္တဲ့ ေဒသတြင္းတိုက္ပြဲေတြ အမ်ားဆုံး ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ေဒသခံျပည္သူေတြဟာ ဒီတိုက္ပြဲေတြကို ၂၀၂၁ ေမလကတည္းက စတင္ရင္ဆိုင္ခဲ့ၾကရတာ ဒီေန႔ထိတိုင္ပါပဲ။
“ကရင္နီအမ်ိဳးသားေန႔ဟာ ကြၽန္မတို႔အတြက္ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ျဖစ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ေပ်ာ္႐ႊင္စရာ ေန႔တစ္ေန႔ ျဖစ္ရမယ္ေပါ့ေနာ္။ သို႔ေပမယ့္ လက္ရွိ စစ္ပူကာလေၾကာင့္ ကြၽန္မတို႔ ကရင္နီလူမ်ိဳးေတြ ေနရာအသီးသီးမွာ ေရာက္ေနတယ္။ ႐ုန္းကန္ေနၾကရတယ္ေပါ့ေနာ္” ေနအိမ္ေတြကို စြန္႔ခြာၿပီး ေတာေတာင္ေတြနဲ႔ နယ္စပ္ေဒသေတြမွာ ထြက္ေျပးခိုလႈံေနၾကရတဲ့ ကရင္ျပည္သူေတြရဲ႕ အေျခအေနကို ႏိုင္ငံေရးပါတီဝင္ ကရင္နီလူငယ္အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦးက ေျပာပါတယ္။
အင္အားသုံးထိုးစစ္ဆင္ စစ္ေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္မွာလည္း ကရင္နီအမ်ိဳးသားေန႔ကို အက်ဥ္းခ်ဳံး က်င္းပခဲ့ၾကရတဲ့ ကရင္နီျပည္သူေတြဟာ ဒီႏွစ္မွာလည္း ေနရပ္စြန႔္ခြာထြက္ေျပးေနၾကရတဲ့ သိန္းခ်ီတဲ့ စစ္ေဘးေရွာင္ေတြရဲ႕ အခက္အခဲေတြအတြက္ ဝိုင္းဝန္းႀကိဳးပမ္းေျဖရွင္းေနၾကရပါတယ္။ဒါေၾကာင့္ ဒီႏွစ္မွာလည္း ၁၄၇ ႏွစ္ေျမာက္ ကရင္နီအမ်ိဳးသားေန႔ အခမ္းအနားကို ကရင္နီျပည္ ဒီးေမာ့ဆိုၿမိဳ႕နယ္ တစ္ေနရာမွာ အက်ဥ္းခ်ဳံးသာ က်င္းပခဲ့ရပါတယ္။
ရာစုႏွစ္ တစ္ခုေက်ာ္ၾကာ ကရင္နီအမ်ိဳးသားေန႔
၁၈၇၅ ခုႏွစ္၊ ဇြန္လ ၂၁ ရက္မွာ ကရင္နီျပည္ကို သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ ျပည္နယ္အျဖစ္ ျမန္မာျပည္ဘုရင္ခံကိုယ္စားလွယ္ ကင္းဝန္မင္းႀကီးနဲ႔ ၿဗိတိသွ်ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ ဆာေဒါ့ကလပ္ေဖာ့ဆပ္တို႔ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့တာကို အစြဲျပဳၿပီး ကရင္နီအမ်ိဳးသားေန႔အျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကတာပါ။
ပဋိဉာဏ္အတြင္းမွာေတာ့ “ကရင္နီျပည္နယ္ကို မည္သူ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကမွ် စီမံစိုးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း မျပဳလုပ္ရဘဲ သီးျခားလြတ္လပ္တဲ့ အခြင့္အေရး ေပးရန္” သေဘာတူခ်က္ ပါရွိခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးေနာက္ပိုင္း ေခတ္အဆက္ဆက္ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေတြၾကားမွာ ကရင္နီျပည္သူေတြဟာ ႐ုန္းကန္ခဲ့ၾကရၿပီး သူတို႔ အမ်ိဳးသားေန႔ကို လြတ္လပ္စြာ က်င္းပခြင့္ မရရွိခဲ့ၾကပါဘူး။
ဒါ့အျပင္ စစ္ေရး၊ ႏိုင္ငံေရး အေျခအေနေတြေၾကာင့္ ကရင္နီျပည္သူေတြဟာ ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ စစ္ေဘးေရွာင္ဘဝေတြနဲ႔ ေနထိုင္ေနခဲ့ၾကရတာ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္အထိ ရွိေနခဲ့ပါၿပီ။
လက္ရွိ ေႏြဦးေတာ္လွန္ေရးကာလမွာလည္း စစ္ေဘးေရွာင္ေတြ ထပ္တိုးလာလို႔ စစ္ေရွာင္စခန္းႏွစ္ခုကို ႏွစ္ႏိုင္ငံနယ္စပ္အနီးမွာ ထပ္မံတိုးခ်ဲ႕ဖြင့္လွစ္ထားရပါတယ္။
ဒီအေျခအေနေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ထိုင္းႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္း အေျခစိုက္ က်န္းမာေရးနဲ႔ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးေဖာင္ေဒးရွင္း FED ဒါ႐ိုက္တာ ဦးထူးခ်စ္က အခုလို ေျပာပါတယ္။ “ကြၽန္ေတာ္တို႔ ကရင္နီျပည္ဟာ ေခတ္အဆက္ဆက္ အစိုးရေတြရဲ႕ ဖိႏွိပ္မႈေအာက္မွာ ေနခဲ့ရတာ။ အခုက်မွ ေႏြဦးေတာ္လွန္ေရးေၾကာင့္မိုလို႔ စစ္ကိုင္း၊ မေကြးဘက္မွာ ႐ြာေတြ၊ ေက်း႐ြာေတြ မီးရႈိ႕တယ္။ လူေတြ သတ္ျဖတ္တယ္ဆိုတာကို ျမန္မာလူထုနဲ႔ ႏိုင္ငံတကာက သိၾကေပမယ့္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျပည္နယ္ထဲမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ ကိစၥေတြေတာင္ ျမန္မာလည္း မသိခဲ့ဘူး။ ကမာၻလည္း သိပ္မသိခဲ့ၾကတဲ့ ပုံမ်ိဳးေတြ ရွိခဲ့တယ္။
ဥပမာျဖင့္ ၉၀ (၁၉၉၀ ခုႏွစ္) ေနာက္ပိုင္းမွာဆိုရင္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ရွားေတာၿမိဳ႕နယ္ တစ္ခုတည္းမွာပဲ ေက်း႐ြာေပါင္း တစ္ရာေက်ာ္ ေျပာင္းေ႐ႊ႕ခံရတာေတြ၊ မီးရႈိ႕ခံရတာေတြ အခုလက္ရွိ ထိုင္း-ျမန္မာနယ္စပ္မွာရွိတဲ့ ကရင္နီဒုကၡသည္စခန္းေတြဆိုတာ အဲဒီျပည္နယ္က စစ္ေဘးေရွာင္လာတဲ့ ျပည္သူေတြလို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္”
စစ္အာဏာရွင္ေတြရဲ႕ ရက္စက္ယုတ္မာမႈေတြေၾကာင့္ ကရင္နီျပည္နယ္သူ၊ ျပည္နယ္သားေတြဟာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၄၀ ေက်ာ္ကတည္းက ထိုင္းႏိုင္ငံဘက္ကို အုံနဲ႔ က်င္းနဲ႔ ထြက္ေျပးတိမ္းေရွာင္ေနၾကရတာဟာ အခုခ်ိန္အထိ ေနရပ္မျပန္ႏိုင္ၾကတဲ့သူေတြ အမ်ားအျပား ရွိေနပါတယ္လို႔ ဦးထူးခ်စ္က ဆက္လက္ေျပာပါတယ္။
ျပည္နယ္ရဲ႕ ထက္ဝက္ေက်ာ္ စစ္ေရွာင္ဘဝေရာက္ေနရ
၂၀၁၄ ခုႏွစ္ သန္းေခါင္စာရင္းအရ လူဦးေရ ႏွစ္သိန္းရွစ္ေသာင္းေျခာက္ေထာင္ (၂၈၆၀၀၀) ေက်ာ္ ရွိတဲ့ ကယားျပည္နယ္မွာ ေဒသခံ တစ္သိန္းေက်ာ္ဟာ စစ္ေဘးေရွာင္ဘဝနဲ႔ ျဖတ္သန္းေနရပါတယ္။ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ ေမလကတည္းက တိုက္ပြဲေတြနဲ႔ ႀကဳံေနခဲ့ရတဲ့ ဒီးေမာ့ဆိုၿမိဳ႕နယ္မွာလည္း ေနအိမ္ေတြနဲ႔ ဘာသာေရးအေဆာက္အဦးေတြ ဖ်က္ဆီးခံရတာလည္း အမ်ားဆုံး ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
ကရင္နီျပည္မွာ စစ္ေကာင္စီတပ္ေတြရဲ႕ လက္နက္ႀကီးေတြနဲ႔ ပစ္ခတ္မႈ၊ ေလေၾကာင္းကေန ဗုံးႀကဲမႈေတြနဲ႔ စစ္ေၾကာင္းေတြရဲ႕ မီးရႈိ႕မႈေတြေၾကာင့္ ဘာသာေရးအေဆာက္အဦးနဲ႔ ေနအိမ္တစ္ေထာင္ေက်ာ္အထိ ပ်က္စီးေနခဲ့ရၿပီးျဖစ္တယ္လို႔ ကရင္နီအဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ စာရင္းအရ သိရပါတယ္။
“အရင္ႏွစ္ ၅ လပိုင္း ၂၀ ရက္မွာ ညီမတို႔ ဒီးေမာ့ဆိုျပည္နယ္မွာ တိုက္ပြဲေတြ စျဖစ္ခဲ့တယ္။ အစပိုင္းကေတာ့ အနီးနားပတ္ဝန္းက်င္ လူေတြပဲ ေရွာင္ၾကရတယ္ေပါ့ေနာ္။ ေနာက္ပိုင္းေတာ့ ဒီစစ္ေကာင္စီရဲ႕ထိုးစစ္ဆင္မႈေတြဟာ တစ္ေနရာတည္းကိုပဲ မဟုတ္ဘဲနဲ႔ တစ္ၿမိဳ႕နယ္လုံးကို အင္အားအလုံးအရင္းနဲ႔ ထိုးစစ္ဆင္လာတာျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ တစ္ၿမိဳ႕နယ္လုံးမွာ ရွိတဲ့ ျပည္သူေတြက အားလုံး စစ္ေဘးေရွာင္ေနၾကရတယ္” လို႔ စစ္ေဘးေရွာင္ေတြကို ကူညီေနတဲ့ ကရင္နီ ေဂဘားမ်ိဳးႏြယ္စု အသက္ ၁၈ ႏွစ္အ႐ြယ္ အမ်ိဳးသမီးငယ္က ေျပာပါတယ္။
တစ္ႏွစ္ေက်ာ္အၾကာ ေနရာေတြ တစ္ခုၿပီးတစ္ခု ေျပာင္းေ႐ႊ႕ စစ္ေရွာင္ေနၾကရတဲ့ ကရင္နီစစ္ေဘးေရွာင္ေတြဟာ စားနပ္ရိကၡာမလုံေလာက္မႈ၊ ေသာက္သုံးေရ ရွားပါးမႈအပါအဝင္ စားဝတ္ေနေရး၊ က်န္းမာေရးအခက္အခဲမ်ိဳးစုံနဲ႔ ႀကဳံေတြေနၾကရတယ္လို႔ ယင္းက ဆက္ေျပာပါတယ္။
လူမ်ိဳးစုမ်ားစြာနဲ႔ စုေပါင္းေနထိုင္ၾကတဲ့ ကရင္နီျပည္
ဒီးေမာ့ဆို၊ ဖ႐ူဆို၊ ဖားေဆာင္း၊ ေဘာလခဲ၊ မယ္စဲ့၊ ရွားေတာနဲ႔ လြိဳင္ေကာ္စတဲ့ ၿမိဳ႕နယ္ေတြနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ကရင္နီျပည္ ေခၚကယားျပည္နယ္မွာ ကရင္နီလူမ်ိဳးစု ၉ မ်ိဳးနဲ႔ ရွမ္း၊ ကရင္၊ဗမာလူမ်ိဳးေတြလည္း ေနထိုင္ၾကပါတယ္။
ကယား၊ ကယန္း(ေပေဒါင္)၊ ကယန္း(လထ)၊ ကေယာ၊ ယင္းေဘာ္၊ ယင္းတလဲ၊ ေဂခို၊ ေဂဘား၊ ကယားမိုႏု(မႏုမေနာ) စတဲ့ ကရင္နီမ်ိဳးႏြယ္စုေတြ အားလုံးနဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ကရင္နီအမ်ိဳးသားေန႔ကို အာဏာသိမ္းကာလ ႏွစ္ႏွစ္ဆက္ အကန္႔အသတ္ေတြနဲ႔သာ က်င္းပခဲ့ၾကရတာပါ။
ကရင္နီျပည္နယ္မွာ လက္ရွိအာဏာသိမ္းကာလအတြင္း တိုက္ပြဲ ၃၀၀ ေက်ာ္အထိ ျဖစ္ပြားခဲ့သလို စစ္ေကာင္စီတပ္ဖြဲ႕ဝင္ ၁၂၀၀ ေက်ာ္အထိ ေသဆုံးထားၿပီလို႔ တိုးတက္ေသာ ကရင္နီျပည္သူ႔အင္အားစု PKPF က ဇြန္လဆန္းမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
တစ္ဖက္မွာလည္း တိုက္ပြဲတြင္း က်ဆုံးမႈ၊ စစ္ေကာင္စီတပ္ေတြရဲ႕ သတ္ျဖတ္မႈ၊ လက္နက္ႀကီးထိမွန္မႈ၊ မိုင္းနင္းမိမႈ၊ စစ္ေရွာင္ရင္း ေသဆုံးမႈေတြေၾကာင့္ ေတာ္လွန္ေရးရဲေဘာ္ေတြနဲ႔ ကရင္နီေဒသခံ ၄၀၀ နီးပါးအထိ အသက္ဆုံးရႈံးခဲ့တယ္လို႔ PKPF က ထုတ္ျပန္ထားပါတယ္။
ကရင္နီျပည္ကို လြတ္လပ္တဲ့ ျပည္နယ္ျဖစ္ေအာင္ ႏွစ္ကာလရွည္ႀကိဳးပမ္းေနခဲ့တဲ့ ကရင္နီအမ်ိဳးသားတိုးတက္ေရးပါတီ KNPP ကလည္း တိုးတက္ျဖစ္ထြန္းလာတဲ့ ေခတ္စနစ္ေတြအရ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၀၁ ခုႏွစ္ကတည္းက ကရင္နီျပည္ကို ဖက္ဒရယ္ျပည္ေထာင္တစ္ခု တည္ေထာင္ႏိုင္ေရး ႀကိဳးပမ္းေနခဲ့တာပါ။
လက္ရွိမွာလည္း KNPP ရဲ႕ ကရင္နီတပ္မေတာ္ (Karenni Army) က စစ္အာဏာရွင္အျမစ္ျပတ္ေရး ႀကိဳးပမ္းေနၾကသလို လူငယ္မ်ားစြာနဲ႔ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ KNDF အပါအဝင္ေတာ္လွန္ေရးတပ္ေတြကလည္း ကရင္နီျပည္လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ေနရာအႏွံ႔မွာ တိုက္ပြဲဝင္ေနၾကပါတယ္။
“ကရင္နီအမ်ိဳးသားလို႔ ခံယူထားတဲ့ လူတိုင္းဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ကရင္နီျပည္သူလူထုရဲ႕ အခုလက္ရွိေပါ့ေနာ္၊ မတရားညႇင္းပန္းႏွိပ္စက္ခံေနရတာ၊ သတ္ျဖတ္ခံေနရတာ၊ အဖိႏွိပ္ခံေနရတဲ့ ဘဝကို လြတ္ေျမာက္ဖို႔ဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ကရင္နီအမ်ိဳးသားတိုးတက္ေရးပါတီတစ္ခုတည္းက လုပ္လို႔ မရဘူး။ ကရင္နီအမ်ိဳးသားတိုးတက္ေရးပါတီတစ္ခုတည္းအေနနဲ႔လည္း တာဝန္မရွိဘူး။
ကရင္နီလူမ်ိဳးလို႔ ခံယူထားတဲ့ အမ်ိဳးသားတိုင္းမွာ တာဝန္ရွိတယ္။ အဲဒီေတာ ေရာက္တဲ့ ေနရာကေန ႏိုင္ငံေရးတက္ႂကြဖို႔လိုတယ္။ လက္ရွိျဖစ္ပ်က္ေနတာကို အၿမဲ ေလ့လာဖို႔လိုတယ္။ ဆန္းစစ္ဖို႔ လိုတယ္။ အခ်င္းခ်င္းၾကားထဲမွာလည္း ေသြးစည္းညီၫြတ္ဖို႔ လိုတယ္” လို႔ ကရင္နီျပည္လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ လက္နက္ကိုင္တပ္ဖြဲ႕ေတြ၊ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြ စည္းစည္းလုံးလုံးနဲ႔ လုပ္ေဆာင္သြားၾကဖို႔လိုအပ္တာကို KNPP အတြင္းေရးမႉး ၂ ဦးေအာင္ဆန္းျမင့္က ေျပာပါတယ္။
ကရင္နီျပည္ကို သီျခားလြတ္လပ္တဲ့ ျပည္နယ္အျဖစ္ လက္မွတ္ေရးထိုးခဲ့တာ ရာစုႏွစ္တစ္ခု ေက်ာ္လာခဲ့ပါၿပီ။ဒီကာလအတြင္းမွာ ျပည္နယ္ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔၊ တန္းတူအခြင့္အေရးေတြ ရရွိဖို႔ ကရင္နီျပည္သူေတြ ႀကိဳးစားခဲ့ၾကပါတယ္။ ေႏြဦးေတာ္လွန္ေရးကာလအတြင္းမွာလည္း ခုခံစစ္ကေနတဆင့္ ဖယ္ဒရယ္ ဒီမိုကေရစီအေရးကို ရဖို႔ အင္တိုက္အားတိုက္ တြန္းလွန္ခဲ့ၾကပါတယ္။ဒီအေျခအေနေတြကို ေအာင္ျမင္ ေက်ာ္လြန္ၿပီး အႏွစ္သာရျပည့္ဝတဲ့ လြတ္လပ္တဲ့ ကရင္နီအမ်ိဳးသားေန႔ကို အျမန္ဆုံး က်င္းပႏိုင္ဖို႔ဟာ ေဒသခံအားလုံးရဲ႕ ျပင္းျပတဲ့ ဆႏၵတစ္ခုအျဖစ္ ရွိေနတာပါ။
ဓာတ္ပုံ-KNDF
